Η εμμηνόπαυση είναι μια και μοναδική  μέρα στην ζωή κάθε γυναίκας. Είναι η μέρα κατά την οποία έχουν συμπληρωθεί  12 μήνες  από την τελευταία εμμηνορρυσία σε γυναίκες > 45 ετών  και σηματοδοτεί την εξάντληση των ωάριων και των βασικών γυναίκειων ορμονών ,των οιστρογόνων

Όμως αυτή η μέρα δεν έρχεται  απροειδοποίητα και ξαφνικά. Προηγείται  για περίπου 7-10 έτη μια ορμονική  καταιγίδα που προκαλεί πλήθος σωματικών  και ψυχολογικών αλλαγών ( προ εμμηνόπαυση ή κλιμακτήριος) . Αρχικά τα οιστρογόνα αρχίζουν  και ανεβοκατεβαίνουν απότομα σε διάστημα ημερών ή εβδομάδων  και σταδιακά  μειώνονται. Επίσης μειώνεται η παραγωγή προγεστερόνης γεγονός που κάνει τις γυναίκες λιγότερο ανθεκτικές στο στρες και στον πόνο.

Πράγματα που δεν μας ενοχλούσαν πριν αρχίζουν και μας εξοργίζουν. Άλλη σημαντική αλλαγή είναι η μείωση παραγωγής  ανδρογόνων από τις ωοθήκες. Τελικά  όταν σταματάει η περίοδος και τα οιστρογόνα σχεδόν μηδενίζονται δεν μπορούμε συγκρατούμε εύκολα πληροφορίες  και  ξεχνάμε πράγματα. Σε αυτά τα χρόνια ο γυναίκειος εγκέφαλος όπως και όλο μας το σώμα υφίσταται μια διαδικασία απορρύθμισης.

Αλλαγές στον κύκλο Η πρώτη αλλαγή που παρατηρούν οι γυναίκες είναι στα μεσοδιαστήματα του κύκλου τους. Η έμμηνος ρύση έρχεται νωρίτερα ή αργότερα από ότι συνήθως και  μπορεί να είναι πιο ελαφρά ,να διαρκεί λιγότερες μέρες ή να είναι πολύ βαριά με αυξημένη αιμορραγία. Αργότερα τα διαστήματα κύκλου  προοδευτικά αυξάνονται   ανά τρίμηνο ή  εξάμηνο και στο τέλος η έμμηνος ρύση  σταματά.

Εξάψεις και νυχτερινές εφιδρώσεις :είναι το πιο πολυσυζητημένο σύμπτωμα . Εμφανίζονται πριν  την εμμηνόπαυση,  διαρκούν 1-6 έτη  αλλά 15% των γυναικών τις αισθάνονται μέχρι και 15 έτη μετά. Οι εξάψεις βιώνονται ως ξαφνική αύξηση της θερμοκρασίας του κορμού και του προσώπου με ή χωρίς εφίδρωση και διαρκούν από δευτερόλεπτα μέχρι 3-4 λεπτά. Συμβαίνουν σε απρόβλεπτα χρονικά διαστήματα . Οφείλονται σε αλλαγές του θερμορυθμιστικού κέντρου λόγω της πτώσης των ορμονών

Μείωση μεταβολισμού ,αύξηση σωματικού βάρους, συσσώρευση λίπους στην κοιλιά. Πρόκειται για μια σημαντική αλλαγή που επιφέρει δυσφορία στις γυναίκες βλέποντας το σώμα τους να αλλάζει ραγδαία χωρίς να αλλάξει κάτι  στον τρόπο ζωής τους. Αυτό συμβαίνει γιατί η πτώση των οιστρογόνων και της τεστοστερόνης οδηγούν σε δραματική απώλεια της μυϊκής μάζας και συνεπώς σε μείωση του μεταβολισμού.

Με απλά λόγια  οι γυναίκες κατά την εμμηνόπαυση καίνε λιγότερες θερμίδες (τόσο κατά την ηρεμία όσο και κατά την άσκηση!!) με αποτέλεσμα να παίρνουν εύκολα βάρος και μάλιστα λίπος  και να το χάνουν δύσκολα. Αυτό εναποτίθεται στην κοιλιακή χώρα  και αυξάνει η περίμετρος της μέσης. Εκτός από το αισθητικό μέρος, το σπλαχνικό λίπος σχετίζεται με αντίσταση στην ινσουλίνη , αύξηση κινδύνου για σακχαρώδη διαβήτη 2 και για καρδιαγγειακά νοσήματα.

Χρόνια σωματική  και πνευματική κόπωση: αφορά > 70% των γυναικών που αναφέρουν μόνιμο αίσθημα κούρασης και υπερβολικής εξάντλησης. Οι  καθημερινές δραστηριότητες τους δυσκολεύουν και χρειάζονται συχνότερα διαλλείματα .

Νευρικό σύστημα:  το 70% των γυναικών βιώνουν συμπτώματα από την ψυχική σφαίρα. Αυτά περιλαμβάνουν απότομες αλλαγές διάθεσης, αύξηση άγχους, κατάθλιψη, μειωμένη αυτοεκτίμηση. Περίπου το  1/3 γυναικών χρειάζονται αντικαταθλιπτικά ακόμη και αν ποτέ πριν δεν είχαν τέτοια συμπτώματα. Αυτό συμβαίνει γιατί υπάρχουν υποδοχείς οιστρογόνων σε περιοχές του εγκέφαλου που ρυθμίζουν  την διάθεσή μας και τις γνωσιακές λειτουργίες  που ήδη  αναφέραμε ( ξεχνάμε, δυσκολευόμαστε να  συγκεντρωθούμε ή  να πάρουμε  αποφάσεις )

Μυοσκελετικοί  πόνοι: 40% γυναικών παραπονούνται για πόνους όπως ινομυαλγία, οσφυαλγία. Τα οιστρογόνα έχουν εκπληκτικές  αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες και προάγουν την παραγωγή κολλαγόνου, κύριο συστατικό των χόνδρων. Χωρίς αυτά, χάνουμε τα οφέλη τους. Τέλος η μείωση της προγεστερόνης μας κάνει λιγότερο ανθεκτικές στον πόνο.

Ύπνος: πολλές γυναίκες βιώνουν δυσκολία να κοιμηθούν ή ξυπνάνε  αναίτια στην μέση τις νύχτας και δεν ξανακοιμούνται.

Ξηρότητα κόλπου- πόνος κατά την επαφή:  μειώνεται η αιμάτωση και η  λίπανση του κόλπου ενώ ο βλεννογόνος του λεπταίνει και χάνει την ελαστικότητα του

Μείωση σεξουαλικής διάθεσης: 1/3  των γυναικών αναφέρουν δυσκολίες που αφορούν  την  σεξουαλική επιθυμία μέχρι τον οργασμό

Συχνουρία- καύσος στην ούρηση- ακράτεια ούρων: Αδυνατίζουν οι μυς της πυέλου που στηρίζουν την ουρήθρα Συχνές ουρολοιμώξεις  αλλάζει το ph του κόλπου  με αποτέλεσμα την αποικιοποίηση του με παθογόνα που μπορεί να προκαλέσουν ουρολοίμωξη

 Μαστός: αύξηση λίπους, υποστροφή μαζικού αδένα

Αλλεργίες: Κατά την μετάβαση στην εμμηνόπαυση πολλές γυναίκες βιώνουν  έξαρση άσθματος και αλλεργιών  ή εμφάνιση  αυτών  για πρώτη φορά.  Η   ανισορροπία οιστρογόνων –προγεστερόνης  αυξάνει την έκκριση ισταμίνης ( υπεύθυνη για την αλλεργική αντίδραση) από τα κύτταρα  του ανοσοποιητικού

Ημικρανίες: αυξάνουν  σε ένταση και σοβαρότητα στην περιεμμηνοπαυση καθώς τα κυμαινόμενα επίπεδα οιστρογόνων τις πυροδοτούν  ενώ συνήθως υποχωρούν μετά  την εμμηνόπαυση

Άλλες αλλαγές:  χαλάρωση δέρματος, κνησμός,  αυτοάνοσα, ταχυκαρδίες, αύξηση χοληστερίνης ,οστεοπόρωση , τριχόπτωση, ίλιγγος και βουητό, περιοδοντίτιδα, ευερέθιστο έντερο, δυσπεψία (αλλαγές μικροβιώματος εντέρου) ροχαλητό(χαλάρωση ιστών λάρυγγα)

Ο μέσος όρος ηλικίας εμμηνόπαυσης είναι τα 51 έτη. Η μετάβαση σε αυτή μπορεί να αρχίζει 10 έτη πριν.  Ας κάνουμε τα μαθηματικά. Αν είστε γυναίκα μετά  τα 40 και αρχίζετε να νιώθετε  πως κάτι αλλάζει και κάτι πάει λάθος, όταν έχετε επισκεφτεί 10 ειδικότητες ιατρών  για διαφορετικά προβλήματα, δεν φταίει η φαντασία σας.

Το χρονικό διάστημα πριν και μετά την εμμηνόπαυση είναι ένας μαραθώνιος για τον οποίο δεν έχουμε προετοιμαστεί. Είναι σημαντικό  να κατανοήσουμε τι μας συμβαίνει και να ζητήσουμε βοήθεια από ειδικούς ώστε  να περάσουμε αυτό το αναπόφευκτο στάδιο της ζωής μας όσο το δυνατόν πιο ανώδυνα.