Τι Είναι Ο Υποθυρεοειδισμός;
Είναι η κατάσταση όπου το σώμα μας δεν έχει επαρκή ποσότητα θυρεοειδικών ορμονών με αποτέλεσμα την επιβράδυνση όλων των λειτουργιών του. Είναι η συχνότερη θυρεοειδική πάθηση ειδικά στις γυναίκες και μετά την ηλικία των 60. Υπολογίζεται ότι περίπου 10% των γυναικών έχει κάποιου βαθμού δυσλειτουργία του θυρεοειδούς.
Τι συμπτώματα προκαλεί ο Υποθυρεοειδισμός;
Τα συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού αναπτύσσονται βραδέως και μπορεί κάποιος να μη τα αντιληφθεί για χρόνια. Αρχικά η πτώση των ορμονών αντισταθμίζεται με την αύξηση της TSH .
Το να αναγνωρίσει κάποιος τα συμπτώματα όμως είναι εξαιρετικά σημαντικό. Όσο νωρίτερα διαγνωστεί ο υποθυρεοειδισμός τόσο νωρίτερα θα λάβει ο ασθενής θεραπεία και θα αποφύγει σοβαρότερες καταστάσεις που σχετίζονται με πιο προχωρημένη νόσο.
Τι προκαλεί Υποθυρεοειδισμό;
Ένα αίτιο είναι η αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα HASHIMOTO, όπου το ανοσοποιητικό σύστημα παράγει αντισώματα κατά των κυττάρων του θυρεοειδούς.
Αυτό προκαλεί διόγκωση του θυρεοειδούς και μειώνει την ικανότητα του να παράγει ορμόνες.
Μπορεί να συνυπάρχει με αλλά αυτοάνοσα νοσήματα. Ελέγξτε και άλλα μέλη της οικογένειας καθώς η κληρονομικότητα παίζει ρόλο.
Άλλα συχνά αίτια είναι:
Λήψη ραδιενεργού ιωδίου (Συνήθως για θεραπεία υπερθυρεοειδισμού, όπου ο υποθυρεοειδισμός είναι και ο θεραπευτικός στόχος).
Μπορεί να παρουσιαστεί μετεγχειρητικά. Συμβαίνει όταν ολόκληρος ή το μεγαλύτερο μέρος του θυρεοειδούς αφαιρείται.
Σπάνιο αίτιο είναι ο κεντρικός υποθυρεοειδισμός, όπου στην πραγματικότητα δεν πάσχει ο θυρεοειδής αλλά η υπόφυση, ο αδένας που τον ελέγχει.
Οποιοδήποτε πρόβλημα στην υπόφυση (π.χ. όγκος) μπορεί να καταργήσει την έκκριση TSH, χωρίς την οποία ο θυρεοειδής δε λαμβάνει σήμα να παράγει ορμόνες.
Ο συγγενής υποθυρεοειδισμός όπου το μωρό γεννιέται χωρίς καθόλου ή με δυσλειτουργικό θυρεοειδή.
Λόγω των δραματικών και μη αναστρέψιμων συνεπειών του υποθυρεοειδισμού στην ανάπτυξη του νεογνικού εγκέφαλου (Οδηγεί σε νοητική υστέρηση), πλέον σε κάθε νεογέννητο γίνεται τεστ με λήψη αίματος από τη φτέρνα. Η άμεση θεραπεία εμποδίζει κάθε συνέπεια.
Συμπτώματα που μπορεί να παρουσιαστούν είναι:
- Διόγκωση θυρεοειδούς
- Επίμονη κούραση
- Υπνηλία
- Νωθρότητα – θολή σκέψη- κακή μνήμη-δυσκολία συγκέντρωσης
- Δυσκοιλιότητα
- Τριχόπτωση
- Ανεξήγητη πρόσληψη βάρους ή δυσκολία απώλειας βάρους
- Ωχρότητα και οίδημα προσώπου
- Πόνος στους μυς, στις αρθρώσεις
- Μειωμένη αντοχή στο κρύο
- Ζάλη
- Κατάθλιψη
- Ξηρά μαλλιά που σπάνε και εύθρυπτα νύχια
- Ξηροδερμία και κνησμός
- Βραγχος φωνής
- Βαριά έμμηνος ρύση και ακανόνιστοι κύκλοι
- Ειδικά στα ηλικιωμένα άτομα μπορεί να εκδηλωθεί με απώλεια μνήμης ή μείωση των νοητικών λειτουργιών (άνοια) ή κατάθλιψη.
- Τα παιδιά μπορεί να παρουσιάσουν αδυναμία πρόσληψης ύψους ή πρόωρη εφηβεία.
- Πολλές φορές η Hashimoto έχει ενοχοποιηθεί για συμπτώματα στα μάτια ασθενών που πάσχουν, αλλά είναι σπάνια η περίπτωση της θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας.
Τα συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού είναι μη ειδικά ( δεν είναι μοναδικά για την νόσο) και αν έχει κάποιος ένα από αυτά δεν σημαίνει οπωσδήποτε ότι πάσχει .Όμως οφείλουμε να το σκεφτόμαστε σε κάθε περίπτωση
Πώς Ο Υποθυρεοειδισμός Επηρεάζει Την Υγεία Μας & Τι Επιπλοκές Μπορεί Να Παρουσιαστούν;
- Κακή πνευματική και σωματική απόδοση
- Αυξημένα επίπεδα χοληστερίνης που επικάθεται στο τοίχωμα των αγγείων οδηγώντας σε απόφραξη τους ( έμφραγμα – εγκεφαλικό)
- Αναιμία λόγω μειωμένης απορρόφησης συστατικών (οίδημα στον γαστρεντερικό σωλήνα) και άμεσης δράσης στα κύτταρα της αιμοποιησης.
- Περιφερική νευροπάθεια δηλ μούδιασμα, μυρμήγκιασμα, κάψιμο, περίεργη αίσθηση στα άκρα ειδικά στα δάκτυλα των χεριών (σχετίζεται με σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα)
- Υπέρταση
- Περικαρδίτιδα ( υγρό γύρω από την καρδιά)
- Καρδιακή ανεπάρκεια ( δεν μπορεί η καρδιά να διώξει το αίμα προς τους ιστούς)
- Στεφανιαία νόσος
- Στους άνδρες μειωμένη LIBIDDO, σεξουαλική δυσλειτουργία χαμηλή κινητικότητα σπέρματος, γυναικομαστία
- Στις γυναίκες μειωμένη ικανότητα να μείνουν έγκυες.
- Στην κύηση αυξημένος κίνδυνος αποβολών, προεκλαμψίας και πρόωρου τοκετού ενώ μπορεί το νεογνό να γεννηθεί ελλιπαβαρές Κάποιες μελέτες έδειξαν ότι ίσως να υπάρχει επίπτωση στην νοητική ανάπτυξη του μωρού
- Μια απειλητική για τη ζωή κατάσταση είναι το μυξοιδηματικό κώμα αν βαρύς υποθυρεοειδισμός αφεθεί αθεράπευτος.
- Διαταραχές κατά την έμμηνο ρύση – Καθυστέρηση περιόδου.
Ποια Τα Συχνότερα Αίτια Υποθυρεοειδισμού;
Το πιο συχνό αίτιο είναι η αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα HASHIMOTO όπου το ανοσοποιητικό σύστημα παράγει αντισώματα κατά των κυττάρων του θυρεοειδούς. Αυτό προκαλεί διόγκωση του θυρεοειδούς και μειώνει την ικανότητα του να παράγει ορμόνες. Μπορεί να συνυπάρχει με αλλά αυτοάνοσα νοσήματα. Ελέγξτε και άλλα μέλη οικογένειας.
- Λήψη ραδιενεργού ιωδίου ( συνήθως για θεραπεία υπερθυρεοειδισμού όπου ο υποθυρεοειδισμός είναι και ο θεραπευτικός στόχος.
- Μετά από χειρουργείο : συμβαίνει όταν ολόκληρος η το μεγαλύτερο μέρος του θυρεοειδούς αφαιρείται
- Σπάνιο αίτιο είναι ο κεντρικός υποθυρεοειδισμός όπου στην πραγματικότητα δεν πάσχει ο θυρεοειδής αλλά η υπόφυση, ο αδένας που τον ελέγχει. Οποιοδήποτε πρόβλημα στην υπόφυση ( πχ όγκος) μπορεί να καταργήσει την έκκριση TSH, χωρίς την οποία ο θυρεοειδής δεν λαμβάνει σήμα να παράγει ορμόνες
- Ο συγγενής υποθυρεοειδισμός όπου το μωρό γεννιέται χωρίς καθόλου ή με δυσλειτουργικό θυρεοειδή. Λόγω των δραματικών και μη αναστρέψιμων συνεπειών του υποθυρεοειδισμού στην ανάπτυξη του νεογνικού εγκέφαλου ( οδηγεί σε νοητική υστέρηση) , πλέον σε κάθε νεογέννητο γίνεται τεστ για με λήψη αίματος από την φτέρνα. Η άμεση θεραπεία εμποδίζει κάθε συνέπεια.
Πώς Πραγματοποιείται Η Διάγνωση Υποθυρεοειδισμού ;
Η διάγνωση για τον Hashimoto γίνεται με απλή εξέταση αίματος όπου μετρούνται οι TSH και FT4. Έχει κανείς υποθυρεοειδισμό όταν οι τιμές της TSH είναι αυξημένες και η FT4 μειωμένη. Στα πρώτα στάδια είναι μόνο η TSH αυξημένη. Δεν είναι πάντα όμως τόσο απλό. Τα συμπτώματα-ιστορικό του ασθενούς και η κλινική εξέταση σε συνδυασμό με πιο πολύπλοκα τεστ (Αντιθυρεοειδικά αντισώματα, υπερηχογράφημα θυρεοειδούς) λαμβάνονται υπόψη από τον ιατρό, για να καθορίσει την αιτία και τη σοβαρότητα της νόσου.
Υποθυρεοειδισμός: Ποια Θεραπεία Ενδείκνυται;
Ο υποθυρεοειδισμός θεραπεύεται πλήρως παίρνοντας απλά ένα χάπι την ημέρα που υποκαθιστά την ορμόνη του θυρεοειδούς που λείπει.
Όταν η ρύθμιση είναι άριστη συνήθως όλα τα συμπτώματα υποχωρούν και οι επιπλοκές προλαμβάνονται Αυτό όμως είναι μία απλοποιημένη δήλωση και δεν είναι πάντα τόσο εύκολο.
1. Η λεβοθυροξίνη είναι το φάρμακο εκλογής και είναι μια συνθετική μορφή θυροξίνης (Τ4),πανομοιότυπη με την φυσική ορμόνη που φτιάχνει ο θυρεοειδής. Όμως υπάρχουν πολλά ορμονικά σκευάσματα θυροξίνης και κάθε σκεύασμα μπορεί να μην είναι το κατάλληλο για όλους.
2. Η σωστή δόση επίσης είναι διαφορετική για τον καθένα. Μεγαλύτερη δόση μπορεί (ειδικά σε μεγαλύτερης ηλικίας άτομα )να προκαλέσει συμπτώματα υπερθυρεοειδισμού, μείωση οστικής πυκνότητας και καρδιακές αρρυθμίες μέχρι κολπική μαρμαρυγή . Μικρότερη δόση δεν θα ανακουφίσει τα συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού.
3. Ηλικιωμένοι ασθενείς ή ασθενείς με υποκείμενα καρδιολογικά νοσήματα χρειάζονται προσεκτική έναρξη με μικρές δόσεις θυροξίνης, καθώς η απότομη χορήγηση μεγαλύτερης δόσης μπορεί να θέσει την καρδιά σε απότομο στρες και να προκαλέσει στηθάγχη ή αρρυθμίες.
4. Η θεραπεία με θυροξίνη παρακολουθείται με την TSH. Ο στόχος της θεραπείας είναι διαφορετικός σε κάθε άνθρωπο .Αλλιώς θεραπεύουμε τα παιδιά, τις έγκυες η τους ηλικιωμένους. Επίσης κάθε ασθενής νιώθει καλά σε διαφορετικά επίπεδα TSH ,που μπορεί να σχετίζεται και με γενετικούς παράγοντες. Όμως η παρακολούθηση γίνεται και κλινικά με ψηλάφηση και τον έλεγχο των συμπτωμάτων και των επιπλοκών ( πχ αυξημένης χοληστερόλης).
5. Γυναίκες που επιθυμούν κύηση πρέπει να είναι άριστα ρυθμισμένες καθώς η έλλειψη θυρεοειδικών ορμονών επηρεάζει την ανάπτυξη του μωρού τους και ενοχοποιείται για αποβολές. Στη διάρκεια της κύησης αλλά και αμέσως μετά από αυτήν οι απαιτήσεις σε θυροξίνη αλλάζουν και χρειάζονται συχνή παρακολούθηση και τροποποίηση της δόσης.
6. Η συχνότερη αιτία υποθυρεοειδισμου είναι η αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα. Σε αυτή την περίπτωση χρειάζεται ειδική παρακολούθηση για τυχόν ανάπτυξη άλλων αυτοάνοσων νοσημάτων.
7. Αλλαγή της « μάρκας» θυροξίνης από άλλη εταιρεία μπορεί να επιφέρει αλλαγές στην ρύθμιση.
Για όλους αυτούς τους λόγους ο ενδοκρινολόγος είναι ο εξειδικευμένος ιατρός που μπορεί να συνταγογραφήσει την σωστή για κάθε ασθενή δόση θυροξίνης και να εποπτεύει την θεραπεία.
Μπορούμε να κόψουμε τα χάπια θυροξίνης;
Οι περισσότερες περιπτώσεις υποθυρεοειδισμού είναι μόνιμες και συνήθως προοδευτικές. Οι ασθενείς χρειάζονται θεραπεία υποκατάστασης με θυροξίνη δια βίου. (προϋπόθεση ότι η αρχική διάγνωση είναι σωστή).
Περιοδικός έλεγχος τόσο των ορμονών, όσο και της κλινικής κατάστασης είναι αναγκαίος, για να διασφαλίσουμε ότι παίρνουμε την κατάλληλη δόση καθώς αυτή πρέπει να προσαρμόζεται από καιρό σε καιρό.
Η σωστή ρύθμιση του υποθυρεοειδισμού απαιτεί παρακολούθηση και φροντίδα από τον γιατρό σας ανά τακτά χρονικά διαστήματα που ποικίλλουν κατά περίπτωση.
Ενδοκρινολόγος Διαβητολόγος Δρ. Έλενα Λάσπα
Μιας και τα δεδομένα στον χώρο της ενδοκρινολογίας αλλάζουν διαρκώς, χρειάζεστε έναν καταρτισμένο Ενδοκρινολόγο για να ασχοληθεί σχολαστικά με την περίπτωσή σας κατόπιν εξέτασης.
Ας μιλήσουμε για τη δική σας περίπτωση στο ιατρείο μου για την Ενδοκρινολογία, τον Διαβήτη και τον Μεταβολισμό σε Αθήνα (Χαλάνδρι) σε μια εξατομικευμένη εξέταση.